Phụ tử có tác dụng trị ra mồ hôi nhiều, chân tay lạnh, co rút, tiêu chảy, đau bụng, đau nhức xương khớp, đau răng, viêm thận mãn tính... Là thảo dược đa năng phổ biến trong các bài thuốc Đông y cổ truyền.

Vậy Phụ tử là cây gì? Cách sử dụng cụ thể như thế nào? Mua ở đâu uy tín? Tất cả những thông tin đó chúng ta sẽ cùng hiểu trong bài viết này.

Phụ tử là cây gì

  • Phụ tử tên khoa học là Aconitum fortunei Hemsl
  • Họ khoa học là hoàng liên
  • Tên gọi khác: Hắc phụ hoặc rễ con của cây Ô đầu hoặc gọi là Cách tử.
Phụ tử

Phụ tử

Đặc điểm của cây phụ tử

Phụ tử là rễ con của cây ô đầu. Đây là một trong bốn cây thuốc nam quý trong tự nhiên.

Cây phụ tử

Cây phụ tử

Nó là thực vật thân cỏ, thường mọc thẳng, kích thước cây từ 60cm đến 100cm. Thân cây bao phủ một lớp lông ngắn mềm mại.

Lá câu ô đầu chia thùy trông giống như hình quả trứng ngược. Nửa trên của mép lá hình răng cưa.

Hoa phụ tử

Hoa phụ tử

Hoa của cây ô dầu mọc thành chùm rất dày. Hoa màu tím, chiều dài chùm hoa từ 6cm đến 15cm.

Quả của nó có 5 đại, hạt nhiều vảy.

Phân bố của dược liệu phụ tử

Cây ô dầu phân bố nhiều ở các tỉnh miền núi Tây Bắc, tập trung nhiều nhất là ở dãy núi Hoàng Liên Sơn.

Thu hái và chế biến phụ tử

Củ phụ tử dược dùng làm dược liệu

Củ phụ tử dược dùng làm dược liệu

Rễ củ của cây ô đầu là bộ phận chủ yếu được sử dụng làm thuốc.

Thời điểm thu hái dược liệu phụ tử thích hợp nhất là vào tháng 8 hàng năm trước khi hoa nở rộ. Vì dược liệu này chứa độc tính khá cao nên trước khi dùng cần phải tiến hành bào chế một cách thận trọng và đúng khoa học.

Cách sơ chế vị thuốc phụ tử:

Diêm phụ tử:

Tức chọn loại rễ củ tương đối to đem rửa sạch bỏ vào ngâm cùng nước muối pha loãng.

Thực hiện trong nhiều ngày cho đến khi lớp muối bám bên ngoài phụ tử hóa cứng (Lưu ý mỗi ngày sau khi ngâm muối cần phải vớt phụ tử lên đem ra phơi).

Cuối cùng, đem phụ tử giần sơ qua để loại bỏ bớt lớp muối bên ngoài là có thể dùng được.

Bạch phụ phiến:

Tức chỉ lấy phần rễ nhỏ ngâm với muối mặn trong 2 ngày rồi bắc lên bếp nấu thật nhừ. Vớt phụ tử ra, loại bỏ lớp vỏ bên ngoài, còn phần bên trong thái thành từng phiến.

Rửa dược liệu nhiều lần với nước, sau đó mới đem phơi khô hoặc sấy khô vừa chừng.

Cuối cùng, xông dược liệu với lưu huỳnh cho đến khi khô hẳn.

Hắc phụ phiến:

Ngoài hai cách trên bạn có thể tiến hành sơ chế dược liệu theo phương pháp hắc phụ phiến. Tức sẽ lựa chọn phần củ rễ cỡ vừa đem ngâm cùng nước muối mặn trong vòng 3 đến 5 ngày.

Kế đó, nấu sôi dược liệu lên, vớt ra ngoài và thái thành từng phiến. Sau đó, tiếp tục ngâm dược liệu với muối hạt và thuốc nhuộm.

Công đoạn cuối cùng là rửa sạch, đưa lên nếm thử nếu không còn thấy vị cay tê đầu lưỡi nữa là ổn. Tiến hành sấy khô 1 nửa rồi phơi khô hoàn toàn.

Đạm phụ phiến:

Diêm phụ phiến bỏ vào ngâm cùng với nước, cứ đều đặn một ngày như thế sẽ thay nước từ 2 đến 3 lần để làm sạch muối.

Sau đó, bỏ dược liệu vào nấu chung cùng các vị thuốc khác như: cam thảo, đậu đen cho đến khi nước thấm hết vào dược liệu.

Đưa phụ tử ra cắt và nếm thử không còn vị cay tê đầu lưỡi nữa là được.

Lúc này, chúng ta sẽ lược bỏ hoàn toàn đậu đen và cam thảo, chỉ lấy phụ tử chẻ thành 2 miếng, đổ nước vào nấu tiếp trong tầm 2 tiếng đồng hồ.

Đến khi chín, vớt ra để ráo, đem ủ mềm rồi cắt thành từng lát mỏng, phơi khô để dùng dần.

Lưu ý dược liệu sau khi sơ chế cần bỏ vào túi bóng bọc kín, để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ấm ướt vì nó có thể làm dược liệu bị ẩm mốc, không còn giữ được dược tính vốn có.

Thành phần của phụ tử

Thành phần của phụ tử

Thành phần của phụ tử

Sở dĩ dược liệu phụ tử có công dụng điều trị nhiều loại bệnh vì nó chứa nhiều thành phần hóa học quan trọng, cần thiết như: Neoline, hoặc Karakoline hoặc Salsolinol hoặc Hypaconitine hoặc Aconitine…

Tính vị của dược liệu phụ tử

Vị thuốc phụ tử có tính vị ngọt, kèm theo cay, rất nhiều, có chứa một số độc tố nhất định nên khi sử dụng cần phải thận trọng, tuân theo đúng chỉ định của Bác sĩ chuyên khoa.

Khi uống dược liệu này, thuốc sẽ tác động lên kinh tỳ, kinh thận, thiếu dương tam tiêu, kinh tâm, thái âm phế… để phát huy tối đa công dụng điều trị bệnh.

Tác dụng của vị thuốc phụ tử

Theo Đông y, vị thuốc này có công dụng đã thông 12 kinh trong cơ thể, dùng để chỉ thống, tính tẩu hoặc để ôn thận và hồi dương.

Nếu bạn có chứng dương hư, thủy thũng hoặc vong dương hay chứng âm thấp và phong thấp… cũng không nên bỏ qua vị thuốc này.

Theo nghiên cứu của y học hiện đại: dược liệu phụ tử có tính năng kháng viêm hiệu quả. Khi sử dụng nó có thể tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, tăng khả năng co bóp của ơ tim.

Các hoạt chất có trong dược liệu này giúp tăng huyết áp, tăng tiết hormon, tăng lượng mỡ và đường trong máu.

Ngoài ra, nó còn giúp giảm nồng độ ammoniac trên não. Vốn là vị thuốc có độc tính cao nên phụ tử còn được dùng để giải độc, giảm nôn, chữa chứng hoa mắt chóng mặt hoặc biểu hiện tim hồi hộp, mạch đập châm, huyết áp tụt…

Phụ tử chữa bệnh gì

Phụ tử chữa bệnh gì

Cây phụ tử chữa bệnh gì

1. Chữa bệnh ra mồ hôi nhiều, bệnh lậu phong

Bài thuốc:

  • Bạch truật: 15g
  • Phụ tử: 45g
  • Hạnh nhân: 15g
  • Thục tiêu: 15g

Cách dùng:

  • Thục tiêu cần bỏ mắt sau đó sao lên bay toàn bộ hơi nước.
  • Phụ tử nhớ sơ chế, lược bỏ cuống và vỏ.
  • Vị thuốc Hạnh nhân cũng cần bỏ vỏ, bỏ đầu nhọn sau đó sao lên cho đến khi bay hết hơi nước.
  • Các dược liệu đem trộn đều với nhau, băm nhỏ rồi sắc cùng 5 thăng nước. Nấu trên bếp lửa nhỏ cho đến khi chỉ còn 1 thăng nữa thì dừng.
  • Lọc lấy nước, bỏ bã, uống ngày 4 lần khi còn ấm.

(Nguồn sưu tầm)

2. Chữa bệnh giữa ngực có hàng khí uất, ngực có hòn khối

Bài thuốc:

  • Nga truật: 30g
  • Phụ tử: 30g
  • Hồ tiêu: 15g
  • Chỉ thực: 15g

Cách dùng:

  • Vị thuốc nga truật cần nướng lên, dược liệu phụ tử cần bào chế, lược bỏ cuống và vỏ. Còn dược liệu chỉ thực phải đem sao lên.
  • Toàn bộ nguyên liệu tán thành bột mịn, mỗi ngày 9g cùng rượu nóng.

(Nguồn sưu tầm)

3. Chữa bệnh chân tay lạnh, đổ mồ hôi nhiều, chữa tiêu chảy, buồn nôn hoặc chân tay co rút

Bài thuốc:

  • Chích thảo: 80g
  • Phụ tử: 80g
  • Can khương: 60g

Cách dùng:

  • Phụ tử bỏ vỏ, thái thành lát mỏng, dùng sống
  • Đem thảo dược trộn với nhau sau đó sắc cùng 3 thăng nước. Đến khi nước sắc chỉ còn tầm 1 thăng 2 hợp thì tắt bếp, lọc nước, bỏ bã, uống thành nhiều lần trong ngày.

(Nguồn sưu tầm)

4. Chữa bệnh hàn thấp dẫn đến đau nhức xương khớp

Bài thuốc:

  • Đảng sâm: 12g
  • Thược dược: 12g
  • Bạch truật: 12g
  • Phục linh: 12g
  • Thục phụ tử: 12g

Cách dùng:

  • Toàn bộ dược liệu đem sắc lên dùng mỗi ngày 1 thang.

(Nguồn sưu tầm)

5. Chữa âm độc, chữa thương hàn, đau bụng, lạnh tay chân

Bài thuốc: Dược liệu phụ tử: 3 trái

Cách dùng:

  • Phụ tử đem sơ chế, lược bỏ phần vỏ, phần cuống
  • Đem trộn đều các vị thuốc sau đó tán thành bột mịn.
  • Liều dùng lần 9g uống cùng với nửa chén nước cốt gừng và nửa chén rượu lạnh.

(Nguồn sưu tầm)

6. Chữa mạch vi muốn tuyệt, chân tay lạnh rụn, thổ tả, hay bụng đau, tụt huyết áp

Bài thuốc:

  • Đảng sâm: 12g
  • Trần bì: 12g
  • Ngũ vị tử: 6g
  • Can khương: 6g
  • Cam thảo: 4g
  • Sinh khương: 4g
  • Bán hạ: 12g
  • Nhục quế: 4g
  • Phụ tử: 12g
  • Phục linh: 12g
  • Bạch truật: 12g
  • Xạ xương: 0.1g

Cách dùng:

  • Toàn bộ nguyên liệu đem sắc lên trên bếp lửa nhỏ, lọc lấy nước, bỏ bã
  • Khi uống trộn thêm 0.1g Xạ hương nữa.

(Nguồn sưu tầm)

7. Chữa chân tay lạnh, mạch trầm, chữa quan cách

Bài thuốc:

  • Phụ tử: 4g
  • Xạ hương: 1 lít
  • Nhân sâm: 4g

Cách dùng:

  • Thảo dược phụ tử đem sao lên tán thành bột nhuyễn rồi thêm một chút mật ong vắt thành viên nhỏ như hạt ngô và lấy dược liệu xạ hương bọc bên ngoài.
  • Uống ngày 7 viên cùng với nước sắc từ thảo dược đăng tâm.

(Nguồn sưu tầm)

8. Chữa bệnh đau răng

Bài thuốc: Phụ tử lượng vừa đủ

Cách dùng: Đem nghiền nát thành bột rồi trộn cùng nước bọt, đem đắp ở giữa lòng bàn chân.

(Nguồn sưu tầm)

9. Chữa bệnh viêm thận mãn tính, bệnh phù thũng, chân tay, lưng nhức mỏi

Bài thuốc:

  • Nhục quế: 4g
  • Thục địa: 16g
  • Phụ tử: 12g
  • Trạch tả: 12g
  • Đơn bì: 12g
  • Sơn thù du: 12g
  • Phục linh: 12g
  • Sơn dược: 16g

Cách dùng:

  • Toàn bộ dược liệu trộn đều tán thành bột mịn thêm một chút Mật ong vắt thành viên nhỏ
  • Ngày chia thành 2 lần uống, mỗi lần dùng 12g.

(Nguồn sưu tầm)

10. Chữa trúng hàn hôn mê, ngộ lạnh nôn tháo

Bài thuốc:

  • Phụ tử (sống): 20g;
  • Gừng lùi chín (bào khương): 20g.

Cách dùng:

  • Tất cả sắc uống.

(Hành giản trân nhu – Hải Thượng Lãn Ông)

11. Trị dịch sốt rét ác tính, hôn mê khong nói, cảm lạnh kèm nóng dữ (âm thịnh cách dương) nguy cấp

Dùng 1 củ Phụ tử sống bổ làm 4 phần, lấy 1 phần sắc với 10 lát gừng. Lấy 1 chén uống lúc nóng.

(Hành giản trân nhu – Hải Thượng Lãn Ông)

12. Chữa bại liệt nửa người, co cứng

Lấy 40g Phụ tử sắc nước chia ra uống nhiều lần trong ngày.

(Hành giản trân nhu – Hải Thượng Lãn Ông)

13. Chữa hạ huyết áp, trụy tim mạch

Bài thuốc:

  • Phụ tử (chế): 20g;
  • Sâm cao ly: 12g hoặc Cam thảo nướng: 12g.

Cách dùng:

  • Tất cả sắc uống.

(Thuốc đặc trị gia truyền – Lương y Nguyễn Kiều)

Cách sử dụng vị thuốc phụ tử

Phụ tử thường sử dụng kết hợp với nhiều vị thuốc khác dưới dạng sắc lên uống hàng ngày. Lưu ý, vị thuốc này có độc tính khá mạnh nên khi dùng cần phải thận trọng. Tốt nhất, hãy dùng liều thấp để kiểm chứng trước.

Liều dùng trung bình từ 3g đến 15g/ngày. Nên sắc phụ tử trước 30 đến 60 phút rồi mới bỏ các thảo dược khác vào.

Kiêng kỵ khi dùng vị thuốc phụ tử

Vị thuốc phụ tử vốn chứa nhiều độc tính nên khi dùng cần phải thận trọng. Không phải ai cũng có thể dùng vị thuốc này, đương nhiên, dùng phải tuân theo đúng liều lượng, chỉ định của Bác sĩ chuyên khoa.

– Dược liệu này không dùng cho các trường hợp như: phụ nữ đang mang thai, người có triệu chứng chân nhiệt giả hàng hoặc người âm hư dương thịnh.

– Nếu cần giải đọc tính của phụ tử bạn có thể áp dụng bài thuốc từ gừng kho, thêm cam thảo cùng đậu xanh. Ngoài ra, người ta còn dùng Lidocaine để giải độc phụ tử trong trường hợp người bệnh dùng quá liều.

– Để vị thuốc này phát huy tối đa công dụng tốt nhất bạn nên phối hợp cùng các thảo dược có tính ấm như: can khương, bạch truật, cam thảo, nhân sâm, hoàng kỳ, quế nhục.

– Cần phân biệt rõ rễ con của cây ô đầu và của của nó. Mặc dù cả hai đều có cùng công dụng nhưng rễ con công năng yếu hơn.

– Dùng phụ tử cần thận trọng, uống từ liều thấp đến liều cao tránh phản ứng phụ hoặc quá liều. Khi sắc vị thuốc này cần sắc trên lửa to và trong thời gian tối thiểu là 4 tiếng.

– Lưu ý, không dùng phụ tử với phòng phong vì nó rất kỵ nhau. Không nên dùng dược liệu phụ tử đối với những người âm hư nội tiết, người bị huyết dịch suy yếu, người bị chứng dương và người bị chứng nhiệt, chứng hỏa.

Mua dược liệu phụ tử ở đâu uy tín

Dược liệu phụ tử hiện có bán tại nhiều cửa hàng kinh doanh thảo dược trên toàn quốc. Tuy nhiên, mua ở đâu uy tín, chất lượng thì bạn cần nhắc thận trọng, kỹ càng. Liên hệ với shop.caythuocdangian.com bạn sẽ được phục vụ tốt nhất.

Dược liệu nói chung, phụ tử nói riêng của chúng tôi cam kết chuẩn chất lượng, nguồn gốc minh bạch, rõ ràng, nói không với sao tẩm hóa chất độc hại, bảo quản đúng cách nên đảm bảo công dụng tốt nhất.

Đảm bảo giá bán phải chăng, dịch vụ chăm sóc khách hàng tận tình, chu đáo, giao hàng nhanh chóng trên toàn quốc.

Đầy đủ những thông tin bổ ích về vị thuốc phụ tử nói trên hy vọng sẽ giúp bạn có thêm nhiều kinh nghiệm quan trọng và cần thiết trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe bản thân, gia đình.