Gạo nếp là một thực phẩm quen thuộc đối với người Việt Nam. Đây là một nguyên liệu không thể thiếu trong các mó ăn truyền thống của chúng ta. Gạo nếp không chỉ mang trong mình hàm lượng dinh dưỡng khổng lồ mà loại hạt này còn được đông y xem như một vị thuốc chữa bệnh hiệu quả.
Vậy những công dụng của gạo nếp đối với sức khỏe là gì? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thêm nhiều kiến thức về những ích lợi to lớn mà loại hạt này mang lại.
Mục Lục
Gạo nếp từ đâu ra
Lúa nếp – một giống cây trồng thuộc họ lúa nước, được trồng ở nhiều nơi như Bangladesh, Trung Quốc, Nhật Bản, bán đảo Triều Tiên, Philippines, Thái Lan, Lào, Indonesia hay Việt Nam chính là loài cây đã sản xuất ra những hạt gạo nếp thơm ngon.
Tại Việt Nam, gạo nếp đã xuất hiện từ hàng ngàn năm trước, minh chứng rõ nhất cho khẳng định này chính là sự tích “bánh trưng bánh giầy” nổi tiếng.
Nếp cái hoa vàng được xem là một đặc sản của người Việt. Từ gạo nếp có thể chế biến được rất nhiều món như: Cơm nếp, xôi, bánh chưng, các món chè, hoặc cất rượu nếp, rượu đế và ngâm rượu cần.
Bột gạo nếp còn được dùng để làm nhiều món bánh truyền thống như bánh nếp, bánh giầy, bánh rán, bánh trôi, bánh gai, bánh cốm…
Tác dụng của gạo nếp
Gạo nếp có chứa nhiều vitamin, dưỡng chất hơn so với những loại gạo khác, đặc biệt là gạo nếp cẩm. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra, gạo nếp cẩm là một loại “siêu thực phẩm”, trong thành phần có nhiều chất sắt, vitamin E, chất xơ, chất chống oxi hóa.
Bên cạnh đó, chất xơ không hoà tan, các chất chống oxi hóa trong gạo nếp còn có tác dụng phòng ngừa các bệnh ung thư hiệu quả.
Đông y cho rằng, gạo nếp có tính ôn, vị ngọt, tính ôn, vào tỳ vị và phế. Có tác dụng bổ trung, ích khí, kiện tỳ, cố biểu chỉ tả. Dùng cho các chứng tiểu đường, tự hãn, tiểu dắt, tiêu chảy, di niệu.
Một số công dụng cụ thể của gạo nếp có thể kể đến như:
1, Gạo nếp được xem như một loại “siêu thực phẩn” giàu dinh dưỡng
Gạo nếp cẩm đem lại giá trị dinh dưỡng cao nhất so với nhiều loại gạo nếp khác. Các nghiên cứu được Mĩ thực hiện mới đây đã chỉ ra rằng, gạo nếp cẩm chứa trong mình rất nhiều dưỡng chất quý và được xem như một loại “siêu thực phẩm”.
Trên thực tế, một thìa gạo nếp cẩm chứa một lượng lớn vitamin E, sắt, chất xơ cùng rất nhiều các chất chống ôxy hóa khác, mang lại nhiều lợi ích đáng chú ý cho sức khỏe người sử dụng.
2, Gạo nếp hữu ích cho phụ nữ sau sinh
Trong 100g gạo nếp có chứa đến 1,2mg sắt. Cũng chính bởi vậy mà các chuyên gia dinh dưỡng thường khuyến khích phụ nữ sau khi sinh bổ sung thêm đồ nếp vào bữa ăn của mình.
Gạo nếp còn có chứa nhiều chất xơ không hoà tan, nên nó có tác dụng đề phòng một số bệnh như ung thư tuyến tính, trực tràng nhờ khả năng chống ôxy có trong gạo nếp…
Bên cạnh đó, gạo nếp còn có tính ấm, vị ngọt, dễ tiêu hoá, giúp làm ấm bụng.
3, Gạo nếp có tác dụng giúp làm đẹp
Cám gạo nếp đã được Đông y tận dụng để làm thuốc bổ chữa tê phù và chứng nghẹn nhờ tác dụng của phytin có trong loại gạo này.
Gạo nếp cũng đã được ngành thẩm mỹ thế giới để tâm nhờ vào những công dụng bất ngờ của loại gạo này đối với làn da.
Hiện có rất nhiều spa thẩm mỹ đã dùng cám gạo nếp để bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho da, nhất là vitamin E trong cám gạo nếp.
4, Gạo nếp có công dụng phòng và trị thiếu máu
Ăn gạo nếp cẩm thường xuyên sẽ bổ sung thêm sắp, có tác dụng giúp phòng ngừa và điều trị căn bệnh thiếu máu. Ăn nhiều gạo nếp cẩm sẽ rất bổ máu, lợi sữa… cho phụ nữ có thai hoặc đang trong thời gian cho con bú.
Các loại axit amin và các nguyên tố vi lượng trong gạo nếp còn có khả năng kỳ diệu, giúp tăng cường sự hấp thu sắt cho cơ thể khi kết hợp với một số loại thực phẩm: rau xanh, trái cây, thịt nạc.
Một số bài thuốc từ gạo nếp
1, Chữa nôn mửa không ngừng
Gạo nếp 20g, gừng tươi 3 lát. Sao vàng gạo nếp, sắc cùng với gừng lấy nước uống.
2, Điều trị căn bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng
Gạo nếp, mai mực, cam thảo, bằng sa phi, mẫu lệ nung, hoàng bá, kê nội kim mỗi loại 10g cùng 3 lát gừng tươi. Sắc uống ngày 1 thang.
3, Chữa liệt dương
Cám gạo nếp, hoài sơn, đinh lăng, ý dĩ, hoàng tinh, hà thủ ô, kỷ tử, long nhãn mỗi loại 12g cùng trâu cổ, cao ban long mỗi loại 8g và 6g sa nhân.
Cao ban long để riêng; đem các vị khác sắc lấy nước, hòa tan với cao và uống trong ngày.
Cách nấu gạo nếp
1, Cháo gạo nếp hạt sen
Người mới ốm dậy, cơ thể suy nhược, lấy gạo nếp, hạt sen lượng vừa đủ, đem nấu thành cháo. Dùng ăn vào buổi sáng và tối mỗi ngày.
2, Gạo nếp hấp rượu vang
Chuẩn bị 250g gạo nếp, 500ml rượu vang và hai quả trứng gà. Cho tất cả vào bát to, đem hấp cách thuỷ, chia ăn vài lần. Có tác dụng bồi bổ cho người suy nhược cơ thể sau khi bị bệnh nặng.
3, Gạo nếp mật ong
Đem 30g bột gạo nếp nấu thành dạng hồ loãng, sau đó chế thêm 30g mật ong, chia ăn vài lần trong ngày để dùng cho người miệng khát, muốn uống nhiều nước, hay nôn, buồn nôn và ăn kém. Phương thuốc này còn có tác dụng lợi mật, giảm đau.
4, Cháo gạo nếp đậu đen
Gạo nếp 100g, đậu đen và hồng táo mỗi loại 30g, đun thành cháo. Mỗi ngày ăn từ 1 đến 2 lần, có tác dụng trị thiếu máu do thiếu sắt.
5, Gạo nếp sắc với gừng
Đem 20g gạo nếp đi sao vàng; gừng tươi ba lát giã nhỏ. Đem hai thứ sắc với 200ml nước đến khi còn 50ml thì ngừng, uống trong ngày để chữa nôn mửa không dứt.
Ta cũng có thể dùng gạo nếp, mạch môn, đẳng sâm mỗi thứ 12g, bán hạ 6g, cam thảo 4g, nấu nước uống.
6, Cháo gạo nếp nấu suông
Còn gọi là cháo hoa (lấy gạo nếp, cho thêm nước vào nấu chín) có tác dụng làm mát ruột cho những trường hợp nặng bụng.
Nếu nấu nhừ với chân giò hoặc móng giò heo, lõi thông thảo, đu đủ non và lá sung sẽ giúp làm tăng tiết sữa.
7, Cháo gạo nếp đậu xanh
Gạo nếp 100g, đậu xanh 50g, nấu cháo ăn để hỗ trợ điều trị chứng tiêu khát của bệnh tiểu đường.
Cách khác, hoa gạo nếp (lúa nếp rang cho nổ trắng ra, bỏ vỏ) cùng vỏ lụa cây dâu (vỏ trắng) mỗi thứ 100g, sắc uống.
Lưu ý khi ăn gạo nếp
Bên cạnh nhiều lợi ích cho sức khỏe thì gạo nếp cũng có một số tác dụng phụ mà bà nội trợ nào cũng cần biết để bảo vệ sức khỏe cả gia đình.
Amilopectin tạo nên độ dẻo đặc trưng của cơm nếp, tuy nhiên đây lại là một chất hay gây nên chứng khó tiêu.
Bởi vậy, trẻ nhỏ, người già, người mới ốm dậy, người tỳ vị quá hư nhược không nên ăn nhiều đồ nếp.
Gạo nếp cũng là một loại thực phẩm mà bệnh nhân tiểu đường nên tránh. Nguyên nhân là do trong thành phần có chứa rất nhiều tinh bột, đường, chưa kể các chất béo trong các loại thực phẩm ăn kèm sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe tim mạch cũng như ảnh hưởng đến quá trình sản sinh ra insulin của tuyến tụy.
Ăn gạo nếp có nóng không
Đông Y cho rằng, gạo nếp có tính ôn ấm nên khi ăn nhiều có thể bị nóng.
Các chuyên gia dinh dưỡng cũng khuyến cáo những người có thể chất thiên nhiệt hoặc đàm nhiệt, những người đang bị bệnh có sốt, ho khạc đờm vàng, vàng da, chướng bụng… nên tránh dùng đồ nếp.
Bệnh nhân mới phẫu thuật, người có những chỗ bị sưng viêm hay vết thương hở cũng nên kỵ đồ nếp nếu không sẽ gây mưng mủ.
