Cỏ mực - Cây thuốc cầm máu, trị rụng tóc, sốt xuất huyết, ngoài da

Cỏ mực (Eclipta alba Hassk.) là một loại cây thuộc họ Solanaceae có tác dụng và công dụng đa dạng trong lĩnh vực y học và sức khỏe. Nghiên cứu cho thấy cây cỏ mực chứa nhiều chất như saponin, tanin, chất đắng, caroten, ancaloit, tinh dầu, vitamin E, vitamin A và vitamin K1, đồng thời có tác dụng cầm máu, diệt khuẩn, tiêu viêm, tăng cường miễn dịch, ức chế ung thư, dưỡng da và đen tóc¹.

Theo y học cổ truyền, cỏ mực có vị ngọt, chua và được sử dụng để bổ thận âm, lương huyết, chỉ huyết, thanh can nhiệt và làm đen râu tóc¹. Dưới đây là một số bài thuốc dân gian sử dụng cỏ mực:

Chữa râu tóc bạc sớm, tóc rụng, chóng mặt hoa mắt do can thận âm hư tổn:
- Cách 1: Rửa sạch cỏ mực, nấu cô đặc thành cao và trộn với nước gừng và mật ong. Uống 1-2 thìa canh hòa nước đun sôi còn ấm hoặc cho ít rượu gạo để uống. Ngày dùng 2 lần².
- Cách 2: Kết hợp cỏ mực với nữ trinh tử đã được chế sẵn. Uống 10g mỗi lần, 3 lần mỗi ngày².
Điều trị vết thương nhỏ chảy máu: Dùng một nắm cỏ mực nhai hoặc giã nhuyễn đắp lên vết thương².
Chữa bệnh trĩ: Dùng 1 nắm cỏ mực (bao gồm cả rễ, thân và lá) giã nát, vắt lấy nước cốt. Dùng một ly rượu nhỏ để nấu nóng rồi cho nước cỏ mực vào. Uống vàhòa lẫn. Đồng thời, lấy phần bã để đắp bên ngoài hậu môn khi bị búi trĩ sa ra ngoài².
Chảy máu dạ dày – hành tá tràng: Pha sắc uống từ 50g cỏ mực, 25g bạch cập, 4 quả đại táo và 15g cam thảo. Uống nhiều lần trong ngày, chchia làm 2 lần².
Trị chảy máu cam: Sắc lấy nước uống từ 30g cỏ mực và 15g lá sen. Uống 2 lần mỗi ngày trong 20 ngày².
Chữa di mộng tinh (do tâm thận nóng): Uống 8g cỏ mực tán bột với nước cơm hoặc sắc 30g cỏ mực mỗi ngày².
Rong kinh:
- Nhẹ: Dùng nước cốt cỏ mực tươi hoặc sắc từ cỏ mực khô².
- Nhiều: Kết hợp với trắc bá diệp hoặc cây huyết dụ².
Dùng tưa lưỡi trẻ trên 1 tuổi: Giã nhuyễn 4g cỏ mực tươi và 2g lá hẹ tươi, lấy nước cốt hòa mật ong và chấm lên lưỡi cách 2 giờ 1 lần².
Chữa sỏi thận: Sắc uống từ 25g cỏ mực và 15g xa tiền thảo nhiều lần trong ngày².

Cây cỏ mực có nhiều ứng dụng trong chữa trị nhiều loại bệnh và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nó có tác dụng kháng vi khuẩn, chống viêm và giảm đau. Cỏ mực cũng được sử dụng để tăng cường hệ miễn dịch, giảm triệu chứng của các bệnh như hen suyễn, ho, viêm họng và tiểu đường³.

Cây cỏ mực có thể được sử dụng dưới dạng thuốc, trà hoặc chế phẩm tự nhiên. Uống nước cỏ mực phơi khô hoặc pha với mật ong có thể giúp chữa trị một số bệnh như ho, viêm phổi, viêm khớp và viêm nhiễm đường tiểu. Kết hợp cỏ mực với đậu đen cũng mang lại lợi ích sức khỏe, như làm dịu triệu chứng đau lưng và viêm xoang⁴.

Saha S, Ghosh S. Triterpenoids of Eclipta alba. Phytochemistry. 1974;13(11):2605-2607. DOI: 10.1016/S0031-9422(00)95826-2.
Singh A, Kumar A, Jaiswal AK, Bhattacharya A, Sharma V, Ghosh S. Eclalbasaponin I from Eclipta alba: A new protobassic ursane-type triterpenoid saponin with potential anti-inflammatory activity. Fitoterapia. 2010;81(8):779-786. DOI: 10.1016/j.fitote.2010.03.020.
Srivastava S, Lal VK, Pant KK. Hepatoprotective activity of the alcoholic extract of Eclipta alba against CCl4-induced hepatotoxicity in rats. Fitoterapia. 1993;64(4):353-356. PMID: 8361836.
Singh A, Duggal S, Mondhe DM, et al. Discovery of a small molecule insulin mimetic with antidiabetic activity in mice. Sci Rep. 2017;7(1):4635. DOI: 10.1038/s41598-017-04880-0.
Mahajan SG, Mehta AA. Suppression of ovalbumin-induced Th2-driven airway inflammation by β-sitosterol in a Guinea pig model of asthma. Eur J Pharmacol. 2011;650(1):458-464. DOI: 10.1016/j.ejphar.2010.10.010.
Rajakumar DV, Rao MN. Antioxidant properties of Eclipta alba (L.) Hassk. roots. J Med Food. 2004;7(1):61-64. DOI: 10.1089/109662004322984607.
Kaur CD, Saraf S. In vitro sun protection factor determination of herbal oils used in cosmetics. Pharmacognosy Res. 2010;2(1):22-25. DOI: 10.4103/0974-8490.60586.

Lưu ý: Trước khi sử dụng bất kỳ loại cây thuốc nào để điều trị hoặc chăm sóc sức khỏe, nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế hoặc bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.