Đa số mọi người đều biết đến cây Kim Ngân như một loại cây cảnh để sinh tài lộc may mắn cho gia chủ. Tuy nhiên ít ai biết đến có một loại cây cũng tên là Kim Ngân nhưng có rất nhiều các tác dụng chữa bệnh rôm sẩy, lên sởi, lên đậu, tả lỵ, mụn nhọt…
Và đặc biệt có các tác dụng kháng viêm rất hiệu quả. Hôm nay Caythuocdangian.com xin giới thiệu cụ thể cho các bạn về cây hoa Kim Ngân và các tác dụng tuyệt vời.
Mục Lục
Cây Kim Ngân là gì
Cây Kim Ngân (Nhẫn Đông) có tên khoa học là Lonicera japonica Thunb. Là loại cây thuộc họ cơm cháy Caprifoliaceae. Cây cho ta một số các vị thuốc như:
- Hoa Kim Ngân là hoa phơi hay sấy khô
- Cành, lá hái tươi phơi khô hoặc sấy khô của cây
Đặc điểm cây Kim Ngân
Là một loại cây có họ thân leo, dài từ 10m trở lên. Cành khi non có màu xanh lục, có lông xung quanh thân cành, già cành có màu đỏ nhạt, cành nhẵn.
Lá cây mọc đôi, hoặc 3 lá một, hình trứng đầu thon nhọn, phia cuống ngắn và trong khoảng 2-3mm, có lông mịn.
Hoa thường mọc và các ngày 5-9 có hoa màu trắng, mọc ở các kẽ lá. Mỗi kẽ lá có một cuống gồm hai hoa và mọc đối xứng là bốn hoa.
Giống Kim Ngân phía bắc thì có lá nhỏ hơn. Hoa có dạng hình ống xẻ ở hai bên. Bên lớn xẻ thành ba hoặc bốn thùy nhỏ ban đầu hoa có màu trắng. Sau khi nở một thời gian sẽ chuyển sang màu vàng.
Trong cùng một thời điểm trên cây có cả hoa mới nở và hoa đã già. Nên có màu trắng giống bạc và màu vàng như vàng nên cây được gọi là Kim Ngân.
Phân bố và thu hoạch cây Kim Ngân
Phân bố:
Kim Ngân mọc nhiều tại các tỉnh vùng núi của Việt Nam, cây mọc thành các cụm nhóm như cây hoang.
Cây được mọc nhiều ở một số tỉnh như Lạng Sơn, Nghệ An, Thái Nguyên, Phú Thọ, Hà Tĩnh, Ninh Bình, Thanh Hóa, Bắc Giang, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc…
Nhiều nơi đã trồng cây hoa Kim Ngân để lấy hoa và cành, thân lá làm thuốc trị bệnh.
Cây Kim Ngân có lá xanh tốt um tùm, có thể phát triển rất tốt quanh năm, đến tháng 4-5 ra hoa thơm và đẹp. Nên có thể trồng để trang trí làm cảnh và bóng mát.
Cây có thể sống ở đồng bằng cũng như miền núi, khí hậu và đất đai tại Hà Nội khá phù hợp.
Chúng ta có thể trồng cây bằng cách dâm cành, cắt những đoạn nhỏ chừng từ 20-60cm khoanh đứt phần thân rồi chôn xuống dưới đất, để chừa một đoạn nhỏ.
Cần phải tưới cây đầy đủ vào thời kỳ đầu để rễ cây có thể phát triển tốt.
Cây trồng quanh năm tuy nhiên tháng trồng tốt nhất là vào khoảng tháng 9-10 và tháng 3-4.
Thu hoạch:
Sau một năm là chúng ta có thể thu hoạch được Kim Ngân, cây càng nhiều năm thì sản lượng hoa càng nhiều.
Khi thu hoạch cần hái hoa vào lúc hoa sắp nở hoặc hoa mới nở, hoa vẫn còn màu trăng chưa chuyển sang vàng.
Có thể thu hoạch riêng hoa, hoặc thu hoạch kèm cả hoa, cả thân cành lá, rồi phân tách riêng sau tùy theo mục đích sử dụng.
Thành phần cây Kim Ngân
Thành phần của cây bao gồm rất nhiều các chất và cũng chưa được xác định hết một cách chính xác. Một số các thành phần chính được các nhà khoa học nghiên cứu:
- Hoa Kim Ngân có hàm lượng inozit (hay gọi là inozitol) khoảng 1% (theo giáo sư Tăng Quảng Phương)
- Hoạt chất của Kim Ngân có chất chứa trạng thái dầu. Chất này không bay hơi, có thể hòa tan trong nước và các chất dung môi khác như dung môi hữu cơ. Nhiều kinh nghiệm dân gian cho thấy việc dùng nước cất của Kim Ngân nhưng vẫn có tác dụng. Điều đó cho thấy, phần nước cất bay theo hơi nước cũng có nhiều tác dụng (theo Thang Đằng Hán).
- Các nhà nghiên cứu của Nhật Bản còn cho thấy trong Kim ngân có golucozit đó là lonixerin có cấu trúc luteolin thành phần 7 rhamnoza.
- Theo giáo sư Đỗ Tất Lợi trong Kim Ngân có saponizit.
Tác dụng của cây Kim Ngân
1. Tác dụng kháng sinh
Được các nhà nghiên cứu và chứng minh bằng thực nghiệm cụ thể, nghiên cứu cho thấy trong nước hoa kim ngân có tác dụng ức làm giảm mạnh đối với tụ cầu khuẩn, vi khuẩn chương hàn, trùng ly Shiga. Đặc biệt nước sắc có tác dụng mạnh mẽ hơn các dạng tế bào khác.
Năm 1950 Trung Hoa Tấn y học báo đã nghiên cứu thành công có thể sử dụng nước sắc cô đặc của hoa Kim Ngân để thấy được tác dụng kháng sinh cực mạnh đối với các vi trùng ly, tụ cầu khuẩn, thương hàn, liên cầu khuẩn tiêu máu, tả, phế cầu khuẩn.
Bảng dưới sẽ cho biết nồng độ loãng nhất có chức năng ức chế đối với sự sinh sôi của vi trùng:
- Vi trùng ly Shiga 1/640
- Phế cầu khẩn 1/60
- Schmith 1/2560
- Bạch hầu 1/80
- Liên cầu khuẩn tiêu máu B 1/160
- Dịch hạch 1/1280
- Vi trùng ly Flexner 1/1280
- Tả 1/160
- Vi trùng phó thương hàn A 1/300
- Liên cầu khuẩn tiêu máu A 1/320
- THương hàn 1/300
- Phó thương hàn B 1/300
- Trực khuẩn coli 1/160
- Sonnei 1/320
- Tụ cầu khuẩn vàng (aureus) 1/40
Sở nghiên cứu trung y dược tỉnh Giang Tây năm 1960 đã nghiên cứu so sánh công dụng kháng sinh của nước sắc lá và nước sắc hoa Kim Ngân.
Kết quả cho thấy nước sắc lá với nống độ 20 – 1,2% có công dụng ức chế vi trùng ly Shiga. Nước sắc lá 20 – 5% có tác dụng giảm sinh sôi đối với vi trùng phó thương hàn A.
Tuy nhiên trong nghiên cứu lại thấy nước sắc hoa lại không có kháng sinh, do đó các nhà nghiên cứu cho rằng việc có tác dụng kháng sinh phụ thuộc vào thời kỳ hái hoa sớm hay muộn.
2. Tác dụng trên đường huyết
Mẫn Bính Kỳ (năm 1930) đã nghiên cứu và cho mọi người thông tin rằng cho thỏ uống nước sắc hoa Kim Ngân. Hiện tượng xảy ra là những chú thỏ có lượng đường huyết cao hơn hẳn và kéo dài 5-6h mới trở lại bình thường.
3. Tác dụng ngăn chặn choáng phản vệ
1966 Giáo sư Đỗ Tất Lợi và một số giáo sư khác đã nghiên cứu và báo cáo rằng nước sắc kim ngân có tác dụng ngăn chặn choáng phản vệ trên thí nghiệm ở chuột lang.
Chuột lang được thí nghiệm cho uống lượng kim ngân và kết quả là chất lượng và số lượng tế bào mastocytes (hạt) ở mạng treo ruột thay đổi ít. Lượng histamin ở phổi chuột bị choáng phản vệ gấp 1.5 lần so với chuột thường.
4. Không độc tố
Các nha nghiên cứu trên gồm GS Đỗ Tất Lợi và các nhà nghiên cứu khác còn cho biết, đã cho chuột thực nghiệm uống rất nhiều nước sắc Kim Ngân với hàm lượng gấp 150 lần điều trị cho người.
Tuy nhiên mọi thứ đều bình thường, các bộ phận khi giải phẫu ra đều bình thường.
Công dụng và liều dùng cây Kim Ngân
1. Điều trị ỉa chảy
Bài thuốc:
- Kim ngân: 2-5g hoa hoặc 10-12g cành lá
Cách dùng:
- Sắc dưới dạng thuốc sắc, thuốc cao
- Uống hàng ngày giảm dần liều lượng khi đã đỡ và dừng uống khi đã hoàn toàn bình phục.
2. Điều trị thông tiểu
Bài thuốc:
- Hoa Kim Ngân: 6g
- Cam thảo: 3g
Cách dùng:
- Sắc với 200ml nước còn 100ml
- Chia ra uống làm 2 hoặc 3 lần trong một ngày.
3. Điều trị sốt, cảm
Bài thuốc:
- Hoa Kim Ngân: 40g
- Kinh giới tuệ: 16g
- Đam đậu xị: 20g
- Liên kều: 40g
- Đam trúc điệp: 16g
- Bạc hà: 24g
- Ngưu bang tử: 24g
Cách dùng:
- Sấy khô các loại trên tán thành bột, viên hoàn
- Ngày uống mỗi lần 1-2 viên hoặc 12g bột.
4. Trị dị ứng, mụn nhọt, mẩn ngữa
Bài thuốc:
- Kim ngân: 6g hoa hoặc 12g cành và lá
Cách dùng:
- Sắc với 100ml nước còn 10ml, thêm 4g đường
- Cho vào ống hàn kín và có thể hấp tiệt trùng để bảo quản
- Có thể dùng ngay hoặc bảo quản để dùng dần
- Dùng ngay: Giữ sôi 15 phút rồi để nguội khoảng 30 phút là uống được luôn
- Liều dùng: Người lớn ngày 2 đến 4 ống, trẻ em ngày 1 đến 2 ống.
5. Trị cảm cúm
Bài thuốc:
- Kim ngân: 4g
- Kinh giới: 3g
- Cam thảo đất: 3g
- Lá tía tô: 3g
- Mạn kinh: 2g
- Gừng: 3 lát
- Sài hồ nam: 3g
Cách dùng:
- Sắc sôi để nguội khoảng 30 phút thì uống được.
6. Trị sởi
Bài thuốc:
- Hoa kim ngân: 30g
- Cỏ ban: 30g
Cách dùng:
- Dùng tươi, dĩa nhỏ hòa thêm nước rồi gạn uống
- Có thể phơi khô rồi sắc đun sôi để nguội uống.
7. Trị đau họng quai bị
Bài thuốc:
- Hoa Kim Ngân: 16g
- Đậu xị: 18g
- Ngưu bàng tử: 12g
- Bạc hà: 4g
- Cát cánh: 8g
- Trúc diệp: 12g
- Kinh giới tuệ: 8g
- Cam thảo: 4g
- Liên kiều: 12g
Cách dùng:
- Sắc để nguội rồi uống.
8. Trị ruột thừa, viêm phúc mạc
Bài thuốc:
- Hoa Kim ngân: 120g
- Đương quy: 80g
- Hoàng cầm: 16g
- Địa du: 40g
- Cam thảo: 12g
- Huyền sâm: 80g
- Ý dĩ nhân: 20g
- Mạch môn: 40g
Cách dùng:
- Sắc để nguội 30 phút rồi uống.
9. Trị vú có sưng đỏ, có khối kết
Bài thuốc:
- Hoa Kim ngân: 20g
- Lá Ngô đồng: 50 lá
- Cam thảo: 4g
- Hoàng kỳ (sống): 20g
- Đương quy: 32g
Cách dùng:
- Nước nửa chén, rượu nửa chén, sắc để nguội rồi uống.
10. Tăng tuổi thọ
Kim ngân có vị ngọ, tính hàn, không có độc tố, vị tâm và tỳ. Có tác dụng thanh nhiệt giải độc. Nên việc uống nước hoa Kim Ngân hàng ngày sẽ giúp cho chúng ta có thể tăng tuổi thọ.
Bạn đọc chú ý các bài thuốc trên chỉ nên tham khảo, nếu áp dụng phải hỏi ý kiến thầy lang trước. Ngoài ra bạn đọc cũng có thể tìm mua trà kim ngân hoa về sử dụng làm nước uống cũng rất tốt.
