Cây an xoa phơi khô, sao vàng hạ thổ là vị thuốc dân gian chữa bệnh có dược tính cao, được dùng nhiều trong đông y. Vậy cây an xoa là gì? Làm thế nào để nhận biết được cây? Và cây dùng để chữa bệnh gì?. Sau đây, Caythuocdangian.com sẽ giúp bạn đọc giải đáp những thắc mắc về loại cây này.
Mục Lục
Cây an xoa là gì?
Còn có tên gọi khác là dó lông, thâu kén lông. Tên khoa học Helicteres hirsute L.
Là cây thuốc nam quý, thuộc loại thân gỗ, mọc thành từng cụm, cao 1-3m. Cây phân nhánh hình trụ, có lông.
Lá có hình trái xoan, dài 5-17cm, rộng 2,5-7,5cm. Phần gốc lá cụt hay có hình tim, đầu thon thành mũi nhọn. Mép lá có răng cưa không đều. Măt dưới lá có màu trắng, mặt trên màu xanh, cả hai mặt phủ đầy lông hình sao, cuống lá 0,8-4cm, gân gốc 5.
Hoa có 5 cánh, cuống bộ nhị có vân đỏ, nhị 10, nhị lép bằng chỉ nhị, bầu có nhiều gợn, chứa 25-30 màu trong mỗi lá nõn. Và thường mọc thành cụm, cụm là những bông ngắn, đơn hoặc xếp đôi ở nách lá.
Hoa màu hồng hay đỏ, cuống hoa có khớp và có lá bắc dễ rụng, đài hình ống phủ lông hình sao, màu đỏ, chia 5 răng. Quả nang hình trụ nhọn. Hạt nhiều, hình lăng trụ.
Phân bố và thu hái cây an xoa
Cây an xoa mọc phổ biến ở vùng đồi núi các nước như Campuchia, Lào, Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Hòa Bình, Điện Biên, Sơn La, Phú Thọ, Lào Cai, Ninh Bình,…và một số tỉnh miền trong như Bình Phước, Lâm Đồng,…
Được thu hái quanh năm ở tất cả các mùa, nhiều nhất là vào tháng 5-11 hàng năm, đây là thời điểm cây phát triển mạnh nhất và cũng có dược tính cao nhất.
Dùng dao chặt cả cây và lá về, rồi băm nhỏ cành để tuốt lấy lá. Phơi khô lá và cành, sau khi khô trộn đều tất cả với nhau rồi bảo quản bằng túi nilon nơi thoáng mát.
Thành phần hóa học của cây an xoa
Thành phần chính là hoạt chất alcoloid – một chất kháng ung thư, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và khối u, chất flavonoid có tác dụng chống oxy hóa cao, bảo vệ tế bào gan. Ngoài ra còn có các enzyme và nhều hoạt chất khác.
Trong đông y, an xoa là thảo dược lành tính, không có độc, có vi dễ uống, mùi thơm nhẹ. Có tác dụng mát gan, thanh nhiệt cơ thể.
Tác dụng của cây an xoa
1. Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư
Lấy 50g cây an xoa và 50g cây xa đen khô, sắc cùng 1,5l nước, cho đến khi còn 1 lít, uống trong ngày. Có thể sắc thay nước uống hàng ngày. Nếu người bệnh ăn uống kém thì sắc cạn còn 1 bát nước sẽ dễ uống hơn và không bị đầy bụng.
2. Chữa bệnh xơ gan
Dùng 50g cả thân và lá cây an xoa, sao vàng, hạ thổ, 30g cây cà gai leo khô, 20g cây bán chi liên. Đun với 1 lít nước trong 15 phút, lấy nước uống trong ngày.
3. Giảm cân
Lấy 50g cây an xoa đun cùng 2 lít nước, để sôi dưới lửa nhỏ trong 15 phút. Đổ nước ra cho nguội và uống trong ngày thay nước.
4. Dùng cho bệnh nhân viêm gan B
Lấy 30g cả thân và lá cây an xoa sao vàng hạ thổ, 30g cà gai leo, 30g rễ cây mật nhân, sắc với 1 lít nước trong 15 phút, uống trong ngày.
5. Dùng cho bệnh nhân bị ung thư gan
Dùng 100g thân và lá an xoa phơi khô sắc với 1,5 lít nước cho đến khi còn 800ml, uống trong ngày. Uống sau khi ăn 20 phút.
Cách nhận biết cây an xoa
Cây an xao là một ví thuốc quý và không được trồng phổ biến. Chính vì vậy mà có nhiều người dã làm giả cây an xoa để cung cấp ra thị trường. Nếu bạn là người không chuyên, bạn có thể tham khảo một số cách để phân biệt cây an xoa dưới đây.
Trong tư nhiên có loại cây dại khá giống với cây an xoa. Và nó thương được dùng để làm giả cây an xoa. Tuy nhiên, nó lại không có công dụng với sức khỏe như an xoa.
Hình dáng của cây an xoa
An xoa có lá thuôn nhọn và có gân nổi dưới mặt la . Thân an xoa nhỏ hơn so với thân cây dại. Và quản an xoa có lông màu xanh. Còn quả của dại có màu đỏ hoặc vàng và không có lông.
Màu sắc hoa an xoa
Hoa an xoa có màu đặc trưng là màu tím. Còn cây dại thì hoa màu đỏ.
Mùi vị của cây an xoa
Khi sắc thuốc từ an xoa bạn sẽ cảm thấy vị ngọt nhẹ và có mùi thơm. Còn cây dại có mùi hôi khá khó chịu.
Lưu ý khi dùng cây an xoa
- Cây an xoa dùng tốt nhất khi phơi khô, sao vàng hạ thổ để phát huy dược tính của cây. Khi sắc nước nên nhặt hết quả, vì nếu để quả sẽ gây ngứa.
- Hoa an xoa có nhiều lông nếu uống sẽ gây khó chịu và gây ho cho người bệnh.
- Vì tác dụng thanh lọc cơ thể, cây an xoa sec đẩy nhanh quá trình đào thải khiến người bệnh có hiện tượng đi ngoài nhiều lần trong ngày, nhưng đây là biểu hiện tốt của tá dụng thuốc. Sau một vài ngày sử dụng hiện tượng này sẽ hết.
- Một vài ngày đầu sử dụng, người bệnh sẽ có cảm giác cồn cào và hơi khó chịu. Sau 10 ngày uống tiếp, hiện tượng trên sẽ không còn, ngược lại sẽ có cảm giác ăn ngon, ngủ ngon, da hồng hào và mịn màng hơn.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú, trẻ em dưới 10 tuổi, người bị huyết áp thấp, người mắc các bệnh về đường tiêu hóa như tiêu chảy, đau bụng,… không nên dùng cây an xoa.
